بخارا دوزی چیست؟
بخارا دوزی یک نوع رودوزی میباشد که هنرمندان با کار کردن بر روی پارچه های ساده به وسیله سوزن و نخ طرح های جذاب و رنگین پدید میآوردند. این صنعت از هنرهای دستی ایران زمین به شمار میرود که از شهر بخارا نشات گرفته است و به همین دلیل با نام این شهر ترکیب شده است. این صنعت در دوره های تاریخی سلجوقیان، ایلخانی، تیموری و صفویه هم علاقه مندان بسیاری داشته است.
روش اجرای بخارا دوزی
بر روي پارچه هاي بخارا دوزي طرح هاي متنوع و زيادي اجرا ميشود و تقريبا زمينه را کامل ميپوشانند. به دليل تنوع طرح ها، بخارا دوران نقش اوليه را به وسيلهي کاربن بر روي پارچه نقاشي ميکنند. در زمان قديم از گچ و براده ذغال براي نمايان کردن نقش استفاده ميکردند که امروزه هم مورد استفادهي بعضي افراد ميباشد.
پس از طراحي نقش مورد نظر، دوختن آغاز ميشود و تا پايان کار جهت سوزن بايد يکنواخت باشد تا نظم در کار ثابت بماند.دوخت در اين صنعت به صورت کوک هاي کوتاه و بلند است که کوک هاي بلند داخل کوک هاي کوتاه و کوک هاي کوتاه در بين کوک هاي بلند پيشين درج ميشود. هنرمندان در اين کار از نخ ابريشمي بهره ميگيرند که براي پيدايش نواحي سايه روشن اين نخ به ابريشم تابيده شرابي، بنفش و صورتي رنگ تبديل ميشود. اين افراد بسيار با صبر و حوصله هستند چونکه اين حرفه به ظريفکاري و پرکاري هاي زيادي نياز دارد.
طراحی گل در بخارا دوزی
براي دوختن گل ها در بخارا دوزي از کوک هاي ساده و مورب بهرهجويي ميکنند. نظم در اين کار بسيار حائز اهميت ميباشد پس در اجراي تمامي نقش ها بايد به آن دقت کرد. بعد از پر کردن داخل طرح بايد دور آن را پايه دوزي کرد تا جايي که الگو کامل شود. و بعد از آن برگ و ساير اجزاي گل را به طرح مينشانند. رنگ گل ها در بخارا دوزي به گون هاي قرمز ، شرابي ، نيلي ، سفيد، يشمي ، زرد ، خردلي ، قهوه اي ، نارنجي ميباشد.
کاربرد بخارا دوزی
طرح هاي بخارا دوزي ملحفه، رو تختي، رو ميزي، شال، رويهي کرسي ، پرده ، لباس، کلاه، سجاده ، رو بالشتي ، رو طاقچه اي و پارچه هاي بسياري را آراسته ميسازد. همچنين در بخارا دوزي تابلو هاي تزئيني زيبايي را هم طرح ميکنند. و همينطور پارچه هاي مزين شده به وسيله بخارا دوزي قسمت هنري چند موزه خارجي را چون : موزه ارميتاژ ، موزه پاريس ، موزه بريتيش ، موزيوم ، مترو پولتين و موزه لوور را شکيل ساخته است.
